Mówiono nam, że jest zdrowa. Ta herbata jest rakotwórcza

Yerba mate, napar słynący z właściwości pobudzających i wspierających układ krążenia, znalazła się na czarnej liście onkologów. Badania wskazują, że ta uznawana niegdyś za zdrową herbata może zawierać toksyny na poziomie porównywalnym z paczką papierosów. Dowiedz się, co konkretnie szkodzi w yerbie i jak zmniejszyć ryzyko jej negatywnego wpływu, gdy nie chcesz rezygnować z ulubionego matero.

• Yerba mate zawiera wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (PAH), m.in. benzopiren, który jest silnym kancerogenem znanym z dymu tytoniowego.
• Regularne picie yerby zwiększa ryzyko rozwoju raka przełyku, krtani i płuc, zwłaszcza przy całodziennym sączeniu napoju.
• Gorąca temperatura powyżej 63,9°C dodatkowo podnosi ryzyko, uszkadzając nabłonek przełyku.
• Przesadna ilość kofeiny oraz interakcje z niektórymi lekami (np. inhibitorami MAO) są kolejnymi powodami, by spożywać yerbę z umiarem.

Skąd wzięła się reputacja zdrowotna yerby?

Yerba mate trafiła do Europy jako alternatywa kawy – napar pobudzał i poprawiał koncentrację, a sama ceremonia jej picia była kojarzona z bliskością natury i relaksem. Jednak niewiele osób zwracało uwagę na wysoką zawartość kofeiny, zbliżoną do espresso, a także na praktykę picia z termosu przez cały dzień, co często wiązało się z wypiciem kilkudziesięciu porcji napoju. Brak umiaru oraz spożywanie bardzo gorącego naparu obnażyły ciemniejsze strony tego tradycyjnego, południowoamerykańskiego zwyczaju.

Dlaczego yerba mate może zwiększać ryzyko raka?

Proces suszenia liści ostrokrzewu odbywa się nad otwartym ogniem, co powoduje ich nasiąknięcie rakotwórczymi wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi (PAH). Podczas tradycyjnego parzenia, gdy używa się dużych ilości suszu, mało wody i wielokrotnie dolewa się wrzątku, stężenie tych toksyn wzrasta. Naukowcy porównują dawkę PAH w litrze yerby do zawartości tych związków w kilkudziesięciu papierosach. Ponadto spożywanie bardzo gorącego naparu uszkadza nabłonek przełyku, co zwiększa podatność komórek na mutacje nowotworowe.

Dodatkowo ryzyko podnoszą także wysokie dawki kofeiny oraz możliwe interakcje yerby z lekami, na przykład z inhibitorami MAO. Dlatego osoby stosujące przewlekłe leczenie powinny przed regularnym piciem owego naparu skonsultować się z lekarzem.

Jak bezpiecznie pić yerbę?

Chociaż eksperci nie rekomendują całkowitej rezygnacji z yerby, podkreślają, jak ważny jest umiar w jej spożywaniu:

• Ogranicz ilość suszu do maksymalnie 10 gramów dziennie.
• Parz yerbę w wodzie o temperaturze 70–75°C – to ogranicza uwalnianie niebezpiecznych PAH.
• Unikaj całodziennego ciągłego sączenia; wystarczy 1–2 świeże dolewki rano.
• Jeżeli przyjmujesz leki, koniecznie skonsultuj ze specjalistą, czy yerba nie będzie kolidować z terapią.
• Zamiast sięgać po kolejną porcję yerby w celu pobudzenia, lepiej zrobić przerwę – np. napić się wody lub wyjść na krótki spacer.

Yerba mate może stanowić element zdrowego stylu życia, jeśli będziemy ją pić uważnie i z rozsądkiem.